Tesla và Trung Quốc: Đôi bạn cùng tiến của ngành ô tô điện

Tesla đang giúp các công ty Trung Quốc trở thành ông lớn toàn cầu trong ngành công nghiệp mới nổi, tạo ra mối đe dọa cạnh tranh đối với các đối thủ truyền thống.

42 năm trước, Liu Siong Song đã chế tạo máy móc để giúp các nhà máy sản xuất đồ chơi và đồng hồ giá rẻ. Sau đó, ông làm chúng cho các công ty xe máy.

Giờ đây, ông giúp Tesla, theo cách nói của Elon Musk, “tạo ra những chiếc ô tô kích thước đầy đủ giống như cách mà những chiếc ô tô đồ chơi được tạo ra”.

Ông Liu, 69 tuổi, có thể đóng một vai trò nào đó trong tương lai của việc lái xe. Công ty của ông là một trong những nhà sản xuất mới nổi của Trung Quốc đang cạnh tranh mạnh mẽ với các công ty truyền thống ở Hoa Kỳ, Nhật Bản và châu Âu trong ngành công nghiệp ô tô điện mới nổi.

Mối quan hệ win-win của Tesla và Trung Quốc

Ô tô điện có thể làm rung chuyển ngành công nghiệp ô tô – và mở rộng ra là việc làm, công nghệ cũng như ảnh hưởng địa chính trị. Hãy nghĩ về cách những cái tên như General Motors và Volkswagen đã mang lại cho Hoa Kỳ và Đức sức mạnh kinh tế cùng sự tín nhiệm quốc tế.

Trung Quốc đang sẵn sàng trở thành một ông lớn trong lĩnh vực ô tô điện, và Tesla cùng một loạt công ty xe điện mới nổi của Trung Quốc đang giúp các công ty của họ trở nên cạnh tranh hơn nữa. Nhà máy khổng lồ của Tesla ở Thượng Hải hợp tác với các nhà cung cấp địa phương để tạo ra những linh kiện ngày càng phức tạp giúp họ đối đầu với các nhà cung cấp ô tô phương Tây và Nhật Bản.

Cách Tesla sản xuất ô tô đã “tạo ra áp lực lớn đối với các nhà sản xuất ô tô truyền thống,” ông Liu nói. “Tất cả họ đều nhận ra tình hình nghiêm trọng như thế nào và đang chuyển sang các phương tiện sử dụng năng lượng mới.”

Xe điện là trọng tâm trong nỗ lực thúc đẩy năng lượng sạch của chính quyền Biden và phục hưng ngành sản xuất của Mỹ. Nhưng như Apple đã làm với các thiết bị, Tesla đang thiết lập mối quan hệ chặt chẽ hơn với Trung Quốc để tiến gần hơn đến cả chuỗi cung ứng sản xuất và thị trường khổng lồ của người mua ô tô.

Patrick Cheng, giám đốc điều hành của NavInfo, một công ty công nghệ bản đồ và lái xe tự động ở Bắc Kinh, cho biết: “Trung Quốc đang vượt qua các đối thủ bằng cách chuyển làn trong cuộc đua ô tô. Cuộc đua giờ đây thuộc về những chiếc ô tô điện.”

Người ta nghe thấy từ “vượt” rất nhiều trong ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc. Nhiều giám đốc điều hành và kỹ sư của công ty tin rằng việc chuyển đổi sang các phương tiện năng lượng mới mang lại cơ hội tương tự như Internet di động đã làm trong thập kỷ trước, khi các công ty Trung Quốc tạo ra những nền tảng mạnh mẽ như WeChat và TikTok.

Đó là lý do tại sao chính phủ Trung Quốc đã mở rộng vòng tay đón nhận Tesla. Nó đã cung cấp cho công ty của ông Musk đất giá rẻ, các khoản vay, trợ cấp thuế và trợ cấp. Họ thậm chí còn cho phép Tesla điều hành nhà máy của riêng mình mà không cần đối tác địa phương, nhà máy đầu tiên của một nhà sản xuất ô tô nước ngoài ở Trung Quốc.

Bắc Kinh đang tìm kiếm cái mà giới kinh doanh gọi là hiệu ứng cá da trơn: Quăng một con cá hung hãn vào một hồ bơi để những con cá khác phải bơi mạnh hơn.

Cách tiếp cận đã hiệu quả cho cả hai bên. Tại cuộc họp cổ đông của công ty vào tháng 10, Ellon Musk cho biết nhà máy ở Thượng Hải được xây dựng trong vòng một năm vào năm 2019, đã vượt qua nhà máy Fremont, California.

Nhà máy nổi tiếng Giga Shanghai là “chất lượng tốt nhất, chi phí thấp nhất và bình yên hơn cả,” ông nói.

Đây cũng là doanh nghiệp lớn đối với các nhà cung cấp Trung Quốc. Tesla cho biết nhà máy ở Thượng Hải của họ đã mua 86% linh kiện Model 3 và Model Y gia công tại Trung Quốc trong quý IV năm 2020, so với 73% đối với xe Tesla sản xuất tại nhà máy ở California.

Giá cổ phiếu của Tesla đã tăng hơn gấp đôi trong năm qua do năng lực sản xuất của công ty đã tăng lên, định giá công ty vào khoảng 1 nghìn tỷ đô-la. James Li, một nhà phân tích theo dõi các cổ phiếu máy móc ở Bắc Kinh, cho biết chiến lược Trung Quốc của họ đã đóng một vai trò quan trọng.

“Nếu Tesla không xây nhà máy ở Trung Quốc, liệu giá cổ phiếu của hãng có tăng nhiều không? Liệu thu nhập của nó có được cải thiện nhiều như vậy không?”, ông nói. “Hẳn là không.”

Cổ phiếu của các nhà cung cấp Trung Quốc cho Tesla và các nhà sản xuất xe điện khác cũng đã trở thành những ngôi sao. Giá cổ phiếu của cánh tay niêm yết của nhà sản xuất máy đúc của ông Liu, Tập đoàn LK, đã tăng khoảng chín lần về giá trị trong năm nay.

Con đường phía trước còn dài

Bằng việc thay đổi cách sản xuất ô tô, Tesla có thể làm cho các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc những gì Apple đã làm cho ngành công nghiệp điện thoại thông minh của đất nước. Nhiều nhà cung cấp iPhone của Trung Quốc đã bắt đầu làm việc với các thương hiệu địa phương, giúp họ tạo ra những chiếc điện thoại tốt hơn. Giờ đây, điện thoại Huawei, Xiaomi và Vivo đã phổ biến ở châu Âu, Ấn Độ, Đông Nam Á và châu Phi.

Song các nhà sản xuất ô tô điện Trung Quốc và các nhà cung cấp của họ cần chip do nước ngoài sản xuất và những bí quyết khác. Ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc là ngành công nghiệp ô tô lớn nhất thế giới, sản xuất khoảng 25 triệu ô tô mỗi năm, nhưng những thương hiệu phổ biến lại là các thương hiệu như Toyota và Chevrolet, còn các thương hiệu địa phương vẫn chưa xuất hiện ở nước ngoài.

Và mối quan hệ nồng ấm của Tesla với chính phủ Trung Quốc có thể trở nên tồi tệ. Ông Musk có thể gặp áp lực phải chia sẻ nhiều hơn nữa kiến ​​thức sản xuất với các nhà cung cấp Trung Quốc và ông sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài việc làm điều đó nếu hy vọng tiếp tục ở lại thị trường.

Tesla đã gặp phải một số thách thức về uy tín và quy định trong nước trong năm nay. Musk vẫn đang bận rộn hàn gắn mối quan hệ bằng cách nói tích cực về Trung Quốc.

Khi Đảng Cộng sản Trung Quốc đánh dấu kỷ niệm 100 năm thành lập vào tháng 7, Musk nói trên Twitter: “Sự thịnh vượng kinh tế mà Trung Quốc đạt được thực sự đáng kinh ngạc, đặc biệt là về cơ sở hạ tầng! Tôi khuyến khích mọi người đến thăm và tận mắt chứng kiến.”

Sau đó, tại một hội nghị do cơ quan quản lý Internet của Trung Quốc tổ chức vào tháng 9, Musk đã gọi Trung Quốc là “nhà lãnh đạo toàn cầu về số hóa” trong một video được ghi âm trước. Trong một video cho một hội nghị khác vào đầu tháng đó, ông Musk đã ca ngợi các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc là “cạnh tranh nhất trên thế giới”.

Đối với tất cả những tiến bộ của Trung Quốc, nó vẫn còn một chặng đường dài phía trước. LK hy vọng sẽ cung cấp các loại máy đúc tương tự cho nhiều công ty Trung Quốc trong hai năm tới. Nhưng một số công ty trong số đó đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm những nhà thiết kế xe hơi kiểu mẫu và tài năng mà Tesla có rất nhiều. Nếu không có thiết kế, LK không thể giao máy.

Liu nói: “Nhiều nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang nói chuyện với chúng tôi về việc chế tạo máy móc, nhưng phần lớn vẫn đang trong quá trình thiết kế. Chúng tôi có một điểm nghẽn trong thiết kế ở Trung Quốc.”

Nguồn: New York Times