Khơi nguồn sáng tạo ngay cả trong những thời điểm căng thẳng nhất

Vì sự căng thẳng đang diễn ra của đại dịch, nhiều người trong chúng ta hẳn đều cảm thấy mệt mỏi và không có hứng thú thay vì sáng tạo. Nhưng nếu hiểu được cách thức hoạt động của bộ não khi đối diện thách thức, chúng ta hoàn toàn có thể biến sợ hãi thành động lực cho sáng tạo.

Đại dịch Covid-19 đã gây ra sự gián đoạn lớn trong toàn xã hội, đánh dấu lần đầu tiên trong một thế kỷ mà tất cả mọi người trên hành tinh đều đồng thời trải qua cùng một quá trình chuyển đổi căng thẳng và không theo kế hoạch. Mặc dù trải qua sự không chắc chắn trên quy mô lớn như vậy, nhưng có một điều không thay đổi: bộ não con người được trang bị các cơ chế phản ứng mạnh mẽ để bảo vệ chúng ta.

Khi chúng ta hiểu được cách thức hoạt động của bộ não khi bị đe dọa hoặc đối mặt với những thách thức đáng sợ tiềm ẩn, thì việc thiết kế các chiến lược cụ thể để giảm bớt nỗi sợ hãi nảy sinh khi đối mặt với sự gián đoạn sẽ trở nên dễ dàng hơn. Dưới đây là bốn chiến lược để nuôi dưỡng bản năng sáng tạo của bạn.

Giành lại sự kiểm soát

Mất kiểm soát là một trong những triệu chứng chính của sự không chắc chắn và mơ hồ. Sự không chắc chắn tiếp diễn có thể gây ra cảm giác lạc lõng và khiến bạn khó lập kế hoạch hoặc đưa ra quyết định. Nỗi sợ hãi là kẻ thù của tư duy sáng tạo vì nó hướng các nguồn thần kinh đến việc vô hiệu hóa mối đe dọa đã nhận thức được.

Đó là lý do bạn nên giảm bớt sự không chắc chắn bằng cách lập kế hoạch cho những gián đoạn của riêng bạn. “Khi chúng ta là kẻ gây nên gián đoạn, sự sợ hãi vẫn còn đó, nhưng chúng ta có ý thức về quyền tự quyết và mối liên hệ chặt chẽ với một lý do. Chúng ta không biết nó sẽ kết thúc như thế nào hoặc liệu chúng ta có thể làm được những gì mình đã đặt ra hay không, nhưng ít nhất chúng ta đã chọn hướng đi và đang hướng tới điểm đến cuối cùng của mình, ”Jonathan Fields, người dẫn chương trình podcast Good Life Project, cho biết.

Việc thực hiện cách tiếp cận này có thể giúp bạn tập trung đủ để duy trì cảm giác kiểm soát, dễ thở hơn và suy nghĩ rõ ràng hơn. Đó là bởi việc tập trung vào điểm đến cuối cùng của chính bạn sẽ thu hút vùng vỏ não trước trán, nơi lập kế hoạch và kiểm soát giúp điều chỉnh suy nghĩ và cảm xúc của bạn – và cuối cùng là các hành vi có thể dẫn bạn đến việc mở hoặc đóng các điểm sáng tạo của mình.

Thiết kế một môi trường sống động

Sự rõ ràng, định hướng và các công cụ liên quan giúp giảm căng thẳng và sợ hãi về những điều chưa biết, đồng thời cho phép não bộ tự do tạo ra các kết nối sáng tạo hơn là đối phó với những mối đe dọa sắp xảy ra.

Tuy nhiên, công việc từ xa và công việc kết hợp đã làm phức tạp bức tranh đó, khiến trọng tâm bị chuyển sang việc xây dựng cấu trúc công việc, giao tiếp và các cơ hội cộng tác. Nếu không có những cuộc trò chuyện tình cờ tại văn phòng có thể dẫn đến sự bùng nổ sáng tạo, các công ty quan tâm đến việc đổi mới sản phẩm cần có cách để duy trì sự sáng tạo nhất quán, ngay cả khi ở khoảng cách xa.

Khi không thể dựa vào các cuộc trò chuyện trực tiếp để đưa ra ý tưởng, doanh nghiệp cần chú trọng hơn trong việc đặt ra nhiệm vụ cho các cuộc họp, kiểm duyệt các phiên họp và theo dõi các bước sau phiên brainstorm. Mặc dù nhiều người coi sự sáng tạo là một hình thức tự do của tư duy bên ngoài, nhưng bằng cách tạo một khuôn khổ mềm cho nó, các nhóm có thể chính thức hóa quy trình đó đồng thời đảm bảo chúng mang lại sự an toàn về tâm lý cho những người đóng góp.

Rèn luyện sức khỏe tinh thần

Bạn có thể thúc đẩy khả năng sáng tạo hơn nữa trong những giai đoạn căng thẳng bằng cách đào tạo chéo bộ não của mình và dấn thân vào những điều mới mẻ cùng các hoạt động khác nhau. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc mạo hiểm bên ngoài lĩnh vực chuyên môn chính của bạn có thể nâng cao tư duy sáng tạo.

Nhà soạn nhạc kiêm nhà tư vấn tiếp thị truyền thông xã hội Marie Incontrera đã chọn con đường này, cô cho rằng việc cộng tác với các tác giả của HBR và Nhà tư tưởng kinh doanh hàng đầu Dorie Clark sẽ giúp khơi dậy sự sáng tạo của cô theo một hướng khác.

Trong đại dịch, Incontrera và Clark đã tạo ra một tác phẩm sân khấu âm nhạc mới, vở nhạc kịch điệp viên đồng tính nữ có tên Absolute Zero, nằm trong một chương trình phát triển uy tín do Apples and Oranges Arts điều hành. Mục tiêu của họ là đưa chương trình lên sân khấu Broadway vào năm 2026.

Tăng kết nối

Cả cá nhân và tổ chức đều phải vật lộn với những tác động giết chết sự sáng tạo do sự căng thẳng, gián đoạn và bất định kéo dài mang lại. Lourdes Olvera-Marshall, chiến lược gia và huấn luyện viên điều hành về sự đa dạng và hòa nhập, phát hiện ra rằng mặc dù năng suất tăng lên rất nhiều khi làm việc từ xa, nhưng khả năng động não và sáng tạo lại giảm vì nhân viên thường phải tham gia các cuộc họp Zoom liên tục trong ngày.

Một giải pháp để giúp não của chúng ta vượt qua những thách thức này là tạo điều kiện giải phóng “hormone xã hội” (oxytocin) trong não bộ. Nhóm của Olvera-Marshall đã đạt được điều này là bằng cách “quay lại những điều cơ bản”, dành thời gian bắt đầu cuộc họp Zoom cho cuộc trò chuyện không liên quan đến nhiệm vụ để các đồng nghiệp có thể kết nối theo cách cá nhân.

Cô cũng tiếp tục dành thời gian để kết nối trực tiếp với các thành viên trong nhóm ít nhất mỗi tuần một lần mà không cần lên lịch chính thức. Những khoảnh khắc nhỏ này đã tạo ra sự kết nối và an toàn tâm lý khi các thành viên trong nhóm cảm thấy thoải mái hơn với nhau, bên cạnh đó, các cuộc họp cũng trở nên vui vẻ hơn.

Loại kết nối xã hội này đã trở thành một động lực sáng tạo mạnh mẽ một phần vì nó làm tăng sự tin tưởng lẫn nhau, một yếu tố nền tảng cho sự sáng tạo. Bằng cách áp dụng các chiến lược này, Olvera-Marshall đang giúp các nhà lãnh đạo công ty thúc đẩy không chỉ sự sáng tạo của cá nhân mà còn cả của nhóm thông qua hỗ trợ về mặt tinh thần xã hội.

Với mỗi bước chủ động ở trên, bạn có thể biến căng thẳng bị gián đoạn thành nhiên liệu cho sự sáng tạo, giảm bớt phản xạ sợ hãi; thay vào đó nuôi dưỡng và phục hồi mạch não sáng tạo của bạn. Hãy thực hành những ý tưởng này bất cứ lúc nào cần thúc đẩy sự sáng tạo, đặc biệt là trong những thử thách khó khăn nhất – xét cho cùng, những giai đoạn nơi sự thay đổi, gián đoạn và không chắc chắn diễn ra trên diện rộng chính là lúc cần nhất sự sáng tạo táo bạo và dũng cảm.

Nguồn: Harvard Business Review